Τίτλος σχεδίου: «Ενσυνείδητος Επαγγελματικός Προσανατολισμός»
Φορέας Υλοποίησης: Go Alive
- Σύντομη περιγραφή σχεδίου
Η ομάδα μας σχεδίασε το project «Ενσυνείδητος Επαγγελματικός Προσανατολισμός». Πρόκειται για μία ιδέα που γεννήθηκε με βάση τις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας, που προκύπτουν από ελλείμματα στον τρόπο σκέψης και δράσης των ανθρώπων. Εμείς μέσα από την παρούσα πρωτοβουλία μας σχεδιάσαμε ένα πρόγραμμα από νέους για νέους. Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο εστιάζει στο πρόβλημα των νέων ανθρώπων να επιλέξουν το ιδανικό γι’ αυτούς επάγγελμα και το μονοπάτι που θα τους οδηγήσει σε μία ευτυχισμένη και ως εκ τούτου επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία. Ειδικά στην επαρχία όπου δραστηριοποιείται η ομάδα μας, οι προκλήσεις είναι μεγάλες καθώς η Κοζάνη (Δυτική Μακεδονία) καταγράφει από τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας των νέων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η Κατερίνη (Κεντρική Μακεδονία) δεν προσφέρει πολλές ευκαιρίες για εξέλιξη και επαγγελματική ανάπτυξη των νέων καθώς βρίσκεται διαρκώς στη σκιά της γειτονικής Θεσσαλονίκης, ενώ η Λάρισα (Θεσσαλία) αποτελεί μία ιδιόμορφη αστική περιοχή που στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία) στην οποία πολλοί νέοι είτε αποφεύγουν από αντίδραση την ενασχόληση με αυτά τα παραδοσιακά επαγγέλματα, είτε στρέφονται σε αυτά καταναγκαστικά εγκαταλείποντας περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση λόγω οικογενειακής πίεσης. Σε αυτές τις 3 όμορες περιοχές υλοποιήθηκε το σχέδιο αλληλεγγύης της ομάδας μας.
Με γνώμονα τα προσωπικά μας βιώματα και τις δικές μας εμπειρίες, βοηθήσαμε άλλους νέους να χαράξουν το επαγγελματικό μονοπάτι τους, αλλά και εμείς οι ίδιοι επωφεληθήκαμε σημαντικά από όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε και από την καθοδήγηση μας από την coach του προγράμματος κα. Μουτοπούλου, ψυχολόγο με ειδίκευση στη συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού. Θεωρούμε ότι το κλειδί για τον επιτυχημένο Επαγγελματικό Προσανατολισμό ήταν η Ενσυνειδητότητα (Mindfulness), με την οποία ασχολείται κατεξοχίν η οργάνωση νεολαίας μας «GO Alive». Η ενσυνειδητότητα είναι η επίγνωση που προκύπτει όταν παρατηρούμε προσεκτικά αυτό που βιώνουμε κάθε στιγμή στο παρόν, με καλοσύνη και χωρίς κριτική. Περιλαμβάνει την εστίαση της προσοχής στις αισθήσεις του σώματος, τις σκέψεις, τα συναισθήματα ή το περιβάλλον αλλά και τη συνειδητή εξάσκηση στην καλλιέργεια θετικών αισθημάτων όπως καλοσύνη, συμπόνια και ενσυναίσθηση.
- Ποιοι συμμετείχαν
Στο πρόγραμμα προσεγγίσαμε νέους 17-30 ετών, που χαρακτηρίζονται από επικείμενες αλλαγές στη ζωή τους. Είναι αναντίλεκτο πως τα επαγγελματικά διλήμματα και τα ερωτήματα που προκύπτουν γύρω από την επιλογή επαγγέλματος είναι από τα σημαντικότερα που προκύπτουν στην εφηβεία, ειδικά στην Γ ́Λυκείου, όταν η ανάγκη για επαγγελματική κατεύθυνση είναι επιτακτική. Τότε καλείται ο νέος να προσανατολιστεί και αυτό πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο συνειδητά, και όχι με τυχαίο και επιπόλαιο τρόπο. Ιδανικά η πορεία του θα τον γεμίζει με θετικά συναισθήματα ικανοποίησης, ολοκλήρωσης και ισορροπίας. Βασική προϋπόθεση για την κατάκτηση αυτής της θετικής πορείας αποτελεί η καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας. Πέραν όμως από τελειόφοιτους μαθητές λυκείου, που βρίσκονται σε ένα κομβικό σημείο για την διαμόρφωση της ζωής τους, το συγκεκριμένο πρόγραμμα απευθύνθηκε και σε τελειόφοιτους πανεπιστημίων ή προσφάτως αποφοιτήσαντες, οι οποίοι προβληματίζονταν για το άμεσο επαγγελματικό τους μέλλον μετά την απόκτηση του πολυπόθητου πτυχίου. Η σύζευξη αυτή των δύο ηλικιακών ομάδων (target groups) είχε ως αποτέλεσμα την αλληλεπίδραση των μικρότερων με τους μεγαλύτερους με μετάδοση ακαδημαϊκών εμπειριών από τους δεύτερους. Ωστόσο, και η πλευρά των μεγαλύτερων ηλικιακά συμμετεχόντων της ομάδας (τελειόφοιτοι – απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) γνώρισε σημαντικά οφέλη από την συμμετοχή τους, καθώς μεταδίδοντας σε κάποιον τις γνώσεις και τις εμπειρίες, είχαν την ευκαιρία να οδηγηθούν και οι ίδιοι στην βαθύτερη κατάκτηση του αντικειμένου τους και στην αυτογνωσία. Το ανώτερο όριο των 30 ετών είχε επιλεχθεί σε περίπτωση που κάποιος είχε ήδη επιλέξει μια επαγγελματική πορεία, αλλά δεν ήταν βέβαιος για την εξέλιξη της και πιθανόν να αξιολογούσε και άλλες επαγγελματικές επιλογές. Στόχος του προγράμματος ήταν να βοηθηθεί σημαντικά από τη συμμετοχή του και να καταλάβει αν είναι προτιμότερο να συνεχίσει ή να αλλάξει επαγγελματική «πλεύση» και να μάθει να διαχειρίζεται καλύτερα την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Μέσα από την προώθηση της ενσυνειδητότητας, άνοιξαν νέα μονοπάτια για τους συμμετέχοντες οδηγώντας τους σε επαγγελματική ικανοποίηση. Η συνειδητή επιλογή επαγγέλματος είναι επιλογή τρόπου ζωής και είναι αδήριτη ανάγκη για τον κάθε νέο και κατ’ επέκταση για την κοινωνία.
- Στόχοι σχεδίου
Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας ήταν οι νεαροί συμμετέχοντες να συγκεντρώσουν όλα τα απαραίτητα εσωτερικά εφόδια χρησιμοποιώντας τεχνικές ενσυνειδητότητας, ώστε να αφουγκραστούν τις προσωπικές τους κλίσεις και δεξιότητες, χαράσσοντας την κατάλληλη στρατηγική που θα τους βοηθούσε να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.
Ενσωμάτωσε την εστίαση της προσοχής στις αισθήσεις του σώματος, τις σκέψεις, τα συναισθήματα ή το περιβάλλον αλλά και τη συνειδητή εξάσκηση στην καλλιέργεια θετικών αισθημάτων όπως είναι η καλοσύνη, η συμπόνια και η ενσυναίσθηση. Σκοπός μας ήταν το κάθε άτομο να καλλιεργήσει έναν νέο τρόπο να έρχεται σε επαφή με τις ανάγκες και τα συναισθήματά του, να τα αναγνωρίζει και να φέρεται σύμφωνα με αυτά, καθώς και να αντιλαμβάνεται τις ικανότητές του, να αναγνωρίζει τα ενδιαφέροντά του και να κατανοεί τα προσωπικά του χαρακτηριστικά. Η συνειδητή επιλογή επαγγέλματος και τμήματος φοίτησης εντείνει το αίσθημα της ικανοποίησης από τη ζωή, προσφέρει θετικά συναισθήματα και βοηθάει τους νέους να είναι παραγωγικοί και αφοσιωμένοι σε αυτό που επέλεξαν. Κατ’ επέκταση, ωφελήθηκαν και οι τοπικές κοινωνίες μέσα στις οποίες οι νέοι θα ασκούν το επάγγελμά τους.
Οι τομείς του επαγγελματικού προσανατολισμού, στους οποίους στηρίχθηκε το πρόγραμμά μας, είναι:
- Αυτογνωσία
- Εκπαιδευτική Πληροφόρηση
- Εργασιακή Πληροφόρηση
- Κοινωνικό Γίγνεσθαι
Αυτό που μας ενδιέφερε στο project, πιο συγκεκριμένα, ήταν να γίνει μια αντιστοιχία της προσωπικότητας του καθενός με τις επαγγελματικές επιλογές του, έχοντας ως βάση τις αρχές της ενσυνειδητότητας και συγκεκριμένα:
Ζω στο παρόν, δεν κατακρίνω, δέχομαι αυτά που έρχονται και είμαι ευέλικτος. Τα περνάω όλα από ένα φίλτρο και με διακατέχει ένα πνεύμα καλοσύνης. Με την αξιοποίηση αυτών των αρχών, οι νέοι μπόρεσαν να βρουν αποτελεσματικά τον επαγγελματικό προσανατολισμό τους και να αποστασιοποιηθούν από τον κοινωνικό «θόρυβο», που εκάστοτε τους αποσυντονίζει. Επιπλέον, τώρα είναι σε θέση να διαχειρίζονται ενσυνείδητα την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και τις προκλήσεις της.
Συλλήβδην, στόχος-κλειδί του σχεδίου ήταν να επιτευχθεί ο αυτοπροσδιορισμός του κάθε συμμετέχοντα και να απαντηθούν ερωτήματα όπως «τι μπορώ να προσφέρω στον εαυτό μου;» και «τι μπορώ να προσφέρω στην κοινωνία, μέσω της επιλογής μου;». Μάλιστα η ανταλλαγή απόψεων με ενσυνείδητο τρόπο μεταξύ των νέων σε ένα περιβάλλον γνήσιας, ελεύθερης έκφρασης της γνώμης και ανατροφοδότησης σχετικά την επιλογή τους, έβγαλε από μεγάλα αδιέξοδα κάθε έναν που δυσκολεύεται στην επιλογή επαγγελματικής καριέρας. Αυτό δυνητικά θα οδηγήσει σε αποφυγή του κορεσμού πολλών επαγγελμάτων.
- Περιεχόμενο σχεδίου
«Επαγγέλλομαι» σημαίνει «υπόσχομαι» στα αρχαία ελληνικά. Το επάγγελμα είναι η υπόσχεση που δίνει ο καθένας στον ίδιο του τον εαυτό ότι θα πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του, και, δευτερευόντως, στο κοινωνικό σύνολο ότι θα ασκήσει τίμια και ενσυνείδητα το έργο του. Ο επιτυχημένος προσανατολισμός, όμως, ενός ατόμου στις επαγγελματικές του αποφάσεις είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία που απαιτεί βαθιά αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση και διερεύνηση της προσωπικότητας, των κλίσεων, των ικανοτήτων και των ενδιαφερόντων του ατόμου.
Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάσαμε μια σειρά από εργαστήρια βασισμένα στις αρχές της μη- τυπικής μάθησης. Οι βασικότερες θεματικές που συζητήθηκαν ήταν:
- Το τεστ επαγγελματικών ενδιαφερόντων του Ηolland
- Το ikigai, δηλαδή ο Ιαπωνικός τρόπος να ζεις
- Οι αξίες μας
- Το Europass και η προετοιμασία για συνέντευξη για εργασία ή σπουδές
- Η θεωρία του Belbin team members
- Η πυραμίδα του Maslow και το επιχειρείν
- To SWOT Analysis
- Η διαχείριση του στρες και η επαγγελματική ανθεκτικότητα
- H αποτελεσματική διαχείριση χρόνου
- Η επίλυση προβλημάτων στο επαγγελματικό περιβάλλον με βάση τα 6 καπέλα σκέψης
- Οnline ενημέρωση για ευκαιρίες εκπαίδευσης και ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγών (αιτήσεις για μεταπτυχιακά, πρακτικές, Erasmus+).
- Πώς να συμπληρώσω σωστά το μηχανογραφικό μου δελτίο και ποιο επιστημονικό πεδίο μου ταιριάζει
Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με άλλους νέους με κοινούς προβληματισμούς και να ανταλλάξουν απόψεις και καλές πρακτικές. Όλες οι ασκήσεις του προγράμματος βασίστηκαν στην έννοια της ενσυνειδητότητας, η οποία έχει ως στόχο να βοηθήσει τους νέους να επιλέξουν συνειδητά το μονοπάτι της επαγγελματικής καριέρας που τους ταιριάζει.
- Αντίκτυπος σχεδίου
Ο χαρακτήρας του σχεδίου ήταν τοπικός και έλαβε χώρα σε τρεις μικρές επαρχιακές ελληνικές πόλεις: την Κατερίνη, τη Λάρισα και την Κοζάνη, που είναι πρωτεύουσες όμορων νομών, και ανήκουν σε τρεις διαφορετικές περιφέρειες. Ως εκ τούτου, προσέφερε σε νέους της επαρχίας, ενημέρωση και εκπαίδευση για τα μείζονα θέματα του επαγγελματικού προσανατολισμού και της ενσυνειδητότητας. Επιπρόσθετα, παρείχε τη δυνατότητα για ίσες ευκαιρίες και κοινωνική ένταξη. Ενώ απώτερος στόχος ήταν η ενεργός δέσμευσή τους στις τοπικές τους κοινωνίες.
Επιπλέον, σχεδιάστηκε επιμελώς και εθελοντικά από νέους για νέους προάγοντας τις αξίες της αλληλεγγύης και της προσφοράς στο κοινωνικό καλό. Το όφελος είναι διττό: και για τους συμμετέχοντες και για τους διοργανωτές. Απότοκο του προγράμματος είναι η προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ανέλιξη των συμμετεχόντων και η απόκτηση νέων δεξιοτήτων μέσα από μία συνεχή διαδικασία ενεργούς και μη τυπικής μάθησης, σύμφωνα με τις αρχές του προγράμματος Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.
Το πρόγραμμα καθώς στόχευε κατεξοχήν στον επαγγελματικό προσανατολισμό και την απόκτηση δεξιοτήτων διαχείρισης της σταδιοδρομίας, ωφέλησε σημαντικά τους νέους με λιγότερες ευκαιρίες (νέοι που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης ή/και απασχόλησης-ΝΕΕΤs- καθώς και νέοι διαμένοντες στην επαρχία). Η παροχή υποστήριξης στις προαναφερόμενες ομάδες νέων με σκοπό τη βελτίωση των δεξιοτήτων τους και της προσωπικής τους ανάπτυξης, σύμφωνα με τις εθνικές προτεραιότητες 2020, τους βοήθησε να ενεργούν αποτελεσματικά στον τομέα της νεολαίας, της κοινωνίας των πολιτών και της αγοράς εργασίας.
Παράλληλα, η ενίσχυση της κριτικής σκέψης των συμμετεχόντων συνέβαλε στη συμμετοχή τους στη δημοκρατική ζωή, καθώς τους ενεργοποίησε ως μέλη της κοινωνίας των πολιτών. Οι νέοι είχαν επίσης τη δυνατότητα να ενημερωθούν για τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον θετικό αντίκτυπο που προσφέρουν οι δράσεις της. Η Ευρωπαϊκή διάσταση του project έγινε ορατή μέσα από την αποτελεσματική χρήση και παροχή εργαλείων της Ένωσης (Youthpass και Europass).
Σημαντικό απότοκο ήταν η δημιουργία ενός LogBook με τη θεωρία και τις ασκήσεις που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος, καθώς και η σχεδίαση μιας εφαρμογής βασισμένης στη θεωρία του Ikigai, που συζητήθηκε κατά τη διάρκεια του project. Σκοπός μας ήταν η μεγιστοποίηση του αντίκτυπου, δηλαδή του αριθμού των νέων που μπορούμε να ωφελήσουμε. Αυτά τα εργαλεία είναι διαθέσιμα προς χρήση στη διαδικτυακή πλατφόρμα του οργανισμού μας: https://goalive.eu/ενσυνείδητος-επαγγελματικός-προσανα/.
- Εγχειρίδιο Ενσυνείδητου Επαγγελματικού Προσανατολισμού: https://drive.google.com/file/d/1zwN6OhrSXRoLP_w9ROecYGz_k7UN2Rln/view?usp=sharing
- Διαδραστική εφαρμογή για το IKIGAI: https://ikigai.galaxydrop.gr/quillforms/ikigai/
Εν κατακλείδι, αναδείχθηκε το αίσθημα της αλληλεγγύης μέσα από την ανταλλαγή καλών πρακτικών και ιδεών καθώς και το αίσθημα της αλληλεπίδρασης που έχει το άτομο με την κοινωνία, χτίζοντας έτσι πιο ενσυνείδητα δομημένες κοινωνίες.
