Κοινωνική Επιχειρηματικότητα σε Αγροτικές Περιοχές

[:el]Τίτλος Σχεδίου: Κοινωνική Επιχειρηματικότητα σε Αγροτικές Περιοχές

Φορέας υλοποίησης: Όμιλος Ενεργών Νέων Φλώρινας – ΟΕΝΕΦ

 

Σύντομη περιγραφή

Το Σχέδιο “Κοινωνική Επιχειρηματικότητα σε Αγροτικές Περιοχές” αποτελεί ένα καινοτόμο Σχέδιο Αλληλεγγύης που υποστηρίζει τους νέους/νέες που επιδιώκουν να αναπτύξουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας. Μέσα από μια σειρά εργαστηρίων, συναντήσεων, συζητήσεων και δράσεων αλληλεπίδρασης η ομάδα στόχος, είχε την ευκαιρία να αναπτύξει ικανότητες, να αποκτήσει γνώσεις και εμπειρίες, ώστε οι
συμμετέχοντες/ουσες της, να μπορέσουν μετέπειτα να δημιουργήσουν τις δικές τους εικονικές κοινωνικές επιχειρήσεις. Οι κυριότεροι στόχοι του Σχεδίου ήταν η εξασφάλιση της επιχειρηματικής προσέγγισης στην
επίλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων των εμπλεκομένων συμμετεχόντων/ουσών, καθώς και η ενίσχυση και η υποστήριξη της ανάπτυξης μιας νέας γενιάς κοινωνικών επιχειρηματιών που θα δίνουν ώθηση και στήριξη στις τοπικές κοινωνίες και θα εργάζονται με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον στο σύνολο. Η ομαδική εργασία που προέβλεπε το Σχέδιο, επεδίωκε τη δημιουργία μιας κοινής αντίληψης για το τι είναι και τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Ουσιαστικά, το Σχέδιο λειτούργησε σαν μια κοινή πλατφόρμα που παρείχε πληροφορίες σχετικά με την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Εξασφαλίστηκαν και προωθήθηκαν ακόμη, οι έννοιες του εθελοντισμού, της συνεργασίας, της κοινωνικής προσφοράς και της ανάληψης πρωτοβουλιών που χαρακτηρίζονται από δημιουργικότητα και καινοτομία. Η ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών αποτελεί σημαντική επιλογή ως μια
πηγή δημιουργικότητας, καθώς συνδυάζει θέσεις εργασίας και επιχειρηματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές ανάγκες αποκλεισμένων και περιορισμένων οικονομικά ομάδων. Μέσα από μια σειρά εργαστηρίων, επισκέψεων, συζητήσεων και δράσεων αλληλεπίδρασης η ομάδα στόχος, που αποτελούνταν κυρίως από νέες και νέους 16-30 ετών, είχε την ευκαιρία να αναπτύξει ικανότητες, γνώσεις και εμπειρίες ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να δημιουργήσουν τις δικές τους κοινωνικές επιχειρήσεις, να συμμετέχουν στην κοινωνία μέσω ατομικών και συλλογικών δράσεων και να μεταβάλουν αυτά που θέλουν, δίνοντας το δικό τους στίγμα εντός της κοινωνίας. Το Σχέδιο ήταν βασισμένο σε μεθόδους μη τυπικής μάθησης. Γνωρίζοντας ότι το θέμα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι στο επίκεντρο, το σημαντικό για την εκπαιδευτική
διαδικασία ήταν η διοργάνωση παρουσιάσεων για θεωρητικές διαλέξεις, αλλά το πιο σημαντικό συστατικό μάθησης της εκπαίδευσης, ήταν η διάδραση μεταξύ των συμμετεχόντων/ουσών. Οι συντονιστές μετέφεραν, μέσα από τις δραστηριότητες του Σχεδίου, γνώσεις, δεξιότητες, εργαλεία, στάσεις και συμπεριφορές με τρόπο που βασιζόταν στη θεωρία του κύκλου εμπειρικής μάθησης (Kolb’s experiential learning cycle).

Ποιοι συμμετείχαν

Η ομάδα στόχος του Σχεδίου “Κοινωνική Επιχειρηματικότητα σε Αγροτικές Περιοχές”, αποτελούνταν από νέους (16-30 ετών), νέους με λιγότερες ευκαιρίες από την Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας. Μαθητές και μαθήτριες Λυκείων της Φλώρινας και του Αμυνταίου,
φοιτητές και φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, μέσω της συμμετοχής τους στο Σχέδιο, είχαν την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν, να ανταλλάξουν απόψεις, να αναλάβουν ενεργό ρόλο, να μάθουν να δρουν, να αποφασίζουν, να ενεργούν συλλογικά, με
σεβασμό και με βασικό στόχο τα κοινωνικά οφέλη. Μέσα από την εκπαίδευση που έλαβαν, μπόρεσαν να αποκτήσουν εφόδια, δεξιότητες ευελιξίας και προσαρμοστικότητας, ώστε να αντιμετωπίσουν τις απαιτητικές συνθήκες της ανταγωνιστικής αγοράς εργασίας και να
αντιληφθούν τον σημαντικό ρόλο της Κοινωνικής Οικονομίας και της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας. Η ομάδα νέων που υλοποίησε το Σχέδιο αποτελείται από πέντε νέες εθελόντριες του Ομίλου
Ενεργών Νέων Φλώρινας με εμπειρία σε προγράμματα εθελοντισμού και νεανικής κινητικότητας και με συμμετοχή σε Σχέδια που αφορούσαν την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα σε Ευρώπη και Αφρική. Με την υποστήριξη του coach του Σχεδίου, Δρ. Κωνσταντίνου Στεργίου αλλά και μελών της Συντονιστικής Επιτροπής του Ομίλου Ενεργών
Νέων Φλώρινας, η Ευαγγελία Μίσια, η Νικολέτα Θεοδωρίδου, η Παρασκευή Μουρουζίδου, η Σοφία Κουρούτου και η Μαρία Θεοδωρίδου ανέλαβαν το γενικό συντονισμό του Σχεδίου, την υλοποίηση των ενημερωτικών συναντήσεων και των εκπαιδευτικών εργαστηρίων αλλά και την διάχυση των αποτελεσμάτων του Σχεδίου. Βασικός επίσης ρόλος της ομάδας ήταν να εμπνεύσουν την ομάδα στόχο και να μοιραστούν μαζί τους τις εμπειρίες που απέκτησαν και
τις δεξιότητες που ανέπτυξαν μέσα από την συμμετοχή τους σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα κινητικότητας και κατάρτισης.

Στόχοι σχεδίου

Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου και οι βασικές επιδιώξεις ήταν οι συμμετέχοντες νέοι/νέες:

 

Περιεχόμενο σχεδίου

Βασικό περιεχόμενο του Σχεδίου αποτέλεσε η ενημέρωση και η αφύπνιση της νεολαίας και άλλων ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού, η προώθηση της ενεργούς συμμετοχής τους σε δράσεις κοινωνικού, εκπαιδευτικού και επιχειρηματικού ενδιαφέροντος που συνεισφέρουν
στην τοπική κοινωνία και την οικονομία και η ενίσχυση της δημιουργικής τους σκέψης. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν ατομικές και ομαδικές δραστηριότητες, εργασίες πάνω σε παραδείγματα σε μικρές ομάδες, μελέτες περίπτωσης, εργαστήρια, παιχνίδια για εμψύχωση της ομάδας, παρουσιάσεις, συζητήσεις, παιχνίδια ρόλων καθώς και θεωρητικές συμβουλές για να καλυφθούν όλες οι πτυχές που σχετίζονταν με το θέμα του Σχεδίου. Οι νέοι/νέες ενθαρρύνθηκαν να έχουν ενεργό δράση στην κοινωνία και τους δόθηκε η έμπνευση να δράσουν πολλαπλασιαστικά, με τη γνώση που κέρδισαν, στις τοπικές κοινωνίες. Οι συμμετέχοντες/ουσες κλήθηκαν να μοιραστούν καλές πρακτικές, να ανταλλάξουν χρήσιμες πληροφορίες, να εργαστούν εντατικά πάνω στα project τους και μέχρι το τέλος του Σχεδίου να έχουν θεμελιώσει ιδέες για κοινωνικά εγχειρήματα. Εν συνεχεία, οι συμμετέχοντες/ουσες κατάφεραν να γνωρίσουν καινούργια εργαλεία, χρήσιμα στην κοινωνική οικονομία και μέσα στις κοινωνικές επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα η λήψη
συμμετοχικών αποφάσεων και η ομαδικότητα, η διαχείριση έργου, η διαχείριση συγκρούσεων και προκλήσεων, η ανάλυση αναγκών, το mind-mapping και η δημιουργικότητα.

Αναλυτικότερα, το Σχέδιο υλοποιήθηκε σε τρεις φάσεις:
1η φάση: Προγραμματισμός και Οργάνωση
Στη φάση αυτή, έγινε η κατανομή των ρόλων μέσα στην ομάδα των νέων που συντόνιζαν το Σχέδιο και ορίστηκε η ομάδα στελεχών του ΟΕΝΕΦ, που λειτούργησε υποστηρικτικά κατά την υλοποίησή του.Κατά τη φάση αυτή, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με
συνεργαζόμενους φορείς από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με σκοπό τον καθορισμό των ρόλων και του τρόπου συνεργασίας μεταξύ των φορέων.

2η φάση: Λειτουργία Σχεδίου Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε αγροτικές περιοχές
Η φάση υλοποίησης των δραστηριοτήτων, αν και εν μέσω περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας, ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2020 και διήρκησε μέχρι και τον Νοέμβριο του 2021. Αρχικά, έγινε η χαρτογράφηση της τοπικής κοινότητας. Δημιουργήθηκε ο κοινωνικός,
ο οικονομικός και ο πολιτισμικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής της Φλώρινας. Οι συμμετέχοντες/ουσες μέσω του Σχεδίου αξιολόγησαν κριτικά διαφορετικές ιδέες και απόψεις και δικαιολόγησαν τις επιλογές τους. Στη συνέχεια, ορίστηκε το περιεχόμενο και ο ρόλος της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και οι συμμετέχοντες/ουσες εξοικειώθηκαν με τα βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής επιχείρησης. Οι συμμετέχοντες/ουσες βρέθηκαν στην κατάλληλη θέση, ώστε να αξιολογήσουν κριτικά τον αντίκτυπο των δράσεών τους στην
κοινωνία, αλλά και ευρύτερα στον κόσμο. Κατά το επόμενο κομμάτι της ενότητας, “Από το σχεδιασμό στην επιτυχία” πραγματοποιήθηκε ο αναλυτικός σχεδιασμός της κοινωνικής επιχείρησης, όπου οι συμμετέχοντες/ουσες ανέλυσαν τις διάφορες πτυχές της κοινωνικής
επιχείρησης, σχεδίασαν πώς μπορούν να πετύχουν βιωσιμότητα και κοινωνικό αντίκτυπο, μοίρασαν και ανέθεσαν καθήκοντα και ρόλους και στήριξαν το εγχείρημά τους με επιχειρήματα, προκειμένου να είναι αποτελεσματικοί και να πείσουν για την καινοτομία και προστιθέμενη αξία της επιχειρηματικής τους ιδέας. Κατά το τελευταίο στάδιο της
υλοποίησης του Σχεδίου με τη βοήθεια του coach, πραγματοποιήθηκε επικοινωνία με τα τοπικά σημεία επαφής του προγράμματος “Erasmus Νέοι Επιχειρηματίες” και έγινε η προετοιμασία για την κατάθεση των επιχειρηματικών σχεδίων. Κατόπιν, κατατέθηκαν οι επιχειρηματικές προτάσεις και έγινε επικοινωνία με δυνητικές επιχειρήσεις υποδοχής
(hosting entrepreneurs) με τη βοήθεια και τη συνεργασία τοπικών σημείων επαφής, αρμόδιων για την παροχή επιχειρηματικής υποστήριξης (Εμπορικά Επιμελητήρια, κέντρα υποστήριξης νέων επιχειρήσεων, «εκκολαπτήρια» επιχειρήσεων κ.τ.λ.).

3η φάση: Αναστοχασμός και ωρίμανση καινούργιας επιμελητικής πρότασης
Τους 2 τελευταίους μήνες του Σχεδίου, δόθηκε έμφαση στην τελική παρουσίαση των αποτελεσμάτων του Σχεδίου σε μια διαδικτυακή συνάντηση, με παρουσία εκπροσώπων όλων των εμπλεκόμενων φορέων του Σχεδίου. Τέλος, έγινε ο απολογισμός, η αξιολόγηση και
το κλείσιμο του Σχεδίου και διασφαλίστηκε η βιωσιμότητά του και ο σχεδιασμός της επόμενης χρονιάς. Τέλος, κατά την φάση ολοκλήρωσης των αποτελεσμάτων του κάθε κύκλου υλοποίησης του Σχεδίου, εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τις κοινωνικές επιχειρηματικές ιδέες των συμμετεχόντων ομάδων και να αντιληφθούν τη σημαντικότητα των ιδεών αυτών, την καινοτομία τους αλλά και την προοπτική που δίνουν στην τοπική κοινωνία σε περίπτωση υλοποίησης τους. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι όλες οι
επιχειρηματικές ιδέες που αναπτύχθηκαν αφορούν περιπτώσεις αξιοποίησης του φυσικού πλούτου της περιοχής με ταυτόχρονη δημιουργία ευκαιριών εργασίας και ανάπτυξης για νέα
κυρίως άτομα παρέχοντας κίνητρα δραστηριοποίησης της νεολαίας στην ευρύτερη περιοχή. Μια ματιά στα επιχειρηματικά Σχέδια που επισυνάπτονται στον τελική απολογισμό αποδεικνύει τα παραπάνω.

 

Αντίκτυπος σχεδίου

Τα αποτελέσματα των δράσεων, ιδιαίτερα σε μικρές κοινωνίες στις οποίες οι δεσμοί είναι ισχυρότεροι, μπορούν να έχουν πολλαπλάσιο αποτέλεσμα και να οδηγήσουν σε θεαματικές θετικές επιπτώσεις. Η ανάδειξη και η αναζήτηση διεξόδων και ευκαιριών απασχόλησης, και
όχι μόνο για την ομάδα στόχο του Σχεδίου, αποτέλεσε μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για διεύρυνση του τρόπου λειτουργίας και σκέψης, κυρίως στο τμήμα της νεολαίας. Είναι επίσης, σημαντικό να αναφερθεί πως η υλοποίηση του Σχεδίου επηρέασε θετικά ως καλή πρακτική
στην αναζήτηση και άλλων πρακτικών για την αντιμετώπιση του χρόνιου και σοβαρού προβλήματος της απασχόλησης των νέων. Πάνω από όλα, όμως, έδειξε πως υπάρχει ελπίδα τόσο για την νεολαία όσο και για την κοινωνία, έτσι ώστε οι νέοι να μην μένουν αμέτοχοι
αλλά να αντιμετωπίζουν με ζήλο τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτουν. Γενικότερα, μέσω του Σχεδίου “Κοινωνική Επιχειρηματικότητα σε Αγροτικές Περιοχές”, οι συμμετέχοντες/ουσες επωφελήθηκαν από τον ενεργό ρόλο συστηματικής υποστήριξης που
παρείχε η ομάδα εργασίας, είχαν πρόσβαση σε νέες δεξιότητες, γνώσεις, εμπειρίες και καινοτόμο γνώση, εκμεταλλεύτηκαν ευκαιρίες και ευχαριστήθηκαν από την ανάληψη πρωτοβουλιών, η οποία είχε στόχο τη δημιουργία μιας νέας γενιάς επιχειρηματιών στην
Ελλάδα. Επιπλέον, οι εμπλεκόμενοι/νες του Σχεδίου είχαν διαθέσιμη κάθε πληροφορία που χρειάζεται ένας/μία νέος/νέα για να ξεκινήσει την επιχείρησή του στην Ελλάδα (κίνητρα, χρηματοδότηση, νομικό πλαίσιο, έρευνες), χρησιμοποίησαν τα social media, με αποτέλεσμα
να έρθουν κοντά με ανθρώπους, ιδέες, επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, φορείς, προκειμένου να γεννηθούν μεταγενέστερα συνεργασίες και επενδυτικά σχέδια, πίστεψαν στις ιδέες τους, καλλιέργησαν την καινοτομία που έδωσε έδαφος στην επιχειρηματικότητα να ανθίσει,
έδωσαν αξία στην προσπάθειά τους, πειραματίστηκαν, βρήκαν καλές πρακτικές και εμπνεύστηκαν. Η παροχή ευκαιριών στους νέους/νέες της απομακρυσμένης Φλώρινας αλλά και των υπόλοιπων περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας, αποτέλεσε μια δράση που προώθησε την
αλληλεγγύη στους νέους/νέες με λιγότερες ευκαιρίες. Το Σχέδιο όμως απευθυνόταν και ενίσχυσε και άλλες κοινωνικές και οικονομικές ομάδες της περιοχής και μπόρεσε να αποτελέσει καλή πρακτική για σχέδια μεγαλύτερης εμβέλειας. Η παροχή εκπαιδευτικών
εργαστηρίων και δραστηριοτήτων, σε νέους/νέες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα παρακολουθήσουν επί πληρωμή, αποτέλεσε μέσο ενίσχυσης για κάποιες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, προωθώντας την αλληλεγγύη. Οι συμμετέχοντες/ουσες στο Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, μέσω των εργαστηρίων που πραγματοποιήθηκαν και των δράσεων των οποίων ανέλαβαν και υλοποίησαν, συνέβαλαν
ουσιαστικά στην τοπική κοινωνία επιδεικνύοντας αλληλεγγύη, συνεργασία και αμοιβαία κατανόηση. Ειδικότερα, επέδειξαν γνώση και κατανόηση για θέματα, όπως νόμους και κανόνες, τη δημοκρατική διαδικασία, τα μέσα ενημέρωσης, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη
διαφορετικότητα, το χρήμα και την οικονομία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον κόσμο ως μια παγκόσμια κοινότητα, καθώς και για έννοιες όπως η δημοκρατία, η δικαιοσύνη, η ισότητα, η ελευθερία, η εξουσία και το κράτος δικαίου. Κατάφεραν επιπρόσθετα να καλλιεργήσουν
δεξιότητες και ικανότητες όπως αυτές της κριτικής σκέψης, της ανάλυσης πληροφοριών, της έκφρασης απόψεων, της συμμετοχής σε συζητήσεις και διαλόγους, της διαπραγμάτευσης, της επίλυσης διαφορών και της συμμετοχής σε συλλογικές δράσεις. Τέλος, εξοικειώθηκαν με αξίες και συμπεριφορές, όπως ο σεβασμός για τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η δεκτικότητα, η ανοχή, το θάρρος για υποστήριξη μιας άποψης και η προθυμία να
ακούμε, να συνεργαζόμαστε και να υπερασπιζόμαστε άλλους ανθρώπους. Το εν λόγω Σχέδιο επωφέλησε τους νέους/νέες, καθώς τους/τις βοήθησε να αναπτύξουν την αυτοπεποίθησή τους και να αντιμετωπίσουν με επιτυχία αλλαγές και προκλήσεις στη ζωή
τους, όπως ο εκφοβισμός και οι διακρίσεις, τους έδωσε φωνή στην εκπαίδευση, στις κοινότητες και στην κοινωνία, ενώ παράλληλα τους έδωσε τη δυνατότητα να συνεισφέρουν θετικά, καθώς ανέπτυξαν την εμπειρία που είναι απαραίτητη για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων και την κατανόηση των υποχρεώσεών τους, ενώ τους προετοίμασε ως ένα
σημείο, για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες στη ζωή τους ως ενήλικες και ως εργαζόμενους.[:]